20 november: lezing ‘Grol en gloei – De nonsenspoëzie van Marten Toonder’
Op zondagmiddag 20 november houd ik in Dordrecht een lezing getiteld ‘Grol en gloei – De nonsenspoëzie van Marten Toonder’. De lezing is een onderdeel van een literaire middag in Pop-up-galerie De Waan.
Tekenaar, schrijver en taalvirtuoos Marten Toonder werd vooral bekend met zijn prachtige verhalen over heer Bommel en Tom Poes. Maar hij schreef ook gedichten op naam van de markies De Canteclaer, en daarin heeft de ‘nonsenspoëzie’ een belangrijk aandeel. Bekend is bijvoorbeeld ‘Barlemanje’:
’t Was grol en gloei / en slomig broei / in lure, slore stirren.
Graag neem ik u mee naar de bizarre taalwereld die Toonder met deze gedichten oproept. We luisteren naar deze poëzie, en denken er met elkaar over na. Hoe onzinnig is het eigenlijk? Wilde Toonder er misschien toch iets mee zeggen? Hoe dacht hij over taal en betekenis?
De lezing is onderdeel van een literaire middag over waantaal en nonsenspoëzie in Pop-up-galerie De Waan. In De Waan worden activiteiten gehouden ter gelegenheid van het verschijnen van het boek Zo Tollig En Zwarrig, waarvan ik een van de medewerkers ben.
Toonders nonsensgedichten zijn opgenomen in het boek Nu is de moen gevangen – Alle poëmen van Marten Toonder, waarvan ik een van de samenstellers ben.
Wanneer: zondag 20 november 2016, 15:30-16:30 uur
Waar: Pop-up-galerie De Waan, Wijnstraat 95, 3311 BT Dordrecht
Toegangsprijs: € 10,00
Klik hier om te boeken
Over De Waan:
Uitgever Elseline Knuttel en theatermaker/schilder Jan Stroeve organiseren in de maand november een expositie in een speciaal voor deze gelegenheid opgezette ‘pop-up-galerie’ De Waan, Wijnstraat 95 in Dordrecht. Hoewel? Het woord galerie dekt de lading nauwelijks. Eigenlijk is Dordrecht in november een cultuurcentrum rijker, want behalve de expositie staat er een tal van activiteiten op de rol. Aanleiding is de uitgave van het boek Zo Tollig En Zwarrig, waantaal van Nico, een uitgave van uitgeverij Philip Elchers in Groningen.
In Zo Tollig En Zwarrig zijn zinnen te lezen van Nico, die zich na zijn 95ste jaar van de ene op de andere dag in een andere taal ging uitdrukken. ‘Het wordt een tammende weg met fijn en schik en zolf’. De zinnen werden opgetekend door Elseline Knuttel die zich verwonderde over Nico’s nieuwe taal, die soms grappig maar vooral ontroerend en onverwacht poëtisch bleek. Jan Stroeve raakte hierdoor zo geïnspireerd dat hij de zinnen voorzag van illustraties die in al hun raadselachtigheid de dialoog aangaan met de zinnen. In het boek wordt door Klaas Driebergen, neerlandicus en Marten Toonder-kenner, de taal van Nico naast die van Toonder gelegd. Filosoof Chris Doude van Troostwijk zet Nico’s waantaal in het licht van onderlinge communicatie.
Bekijk hier het volledige programma van De Waan
Volg ook de facebookpagina van De Waan
Heeft u genoemd gedicht wel eens vergeleken met ‘Mooi-weerslied’ van De Genestet (Dichtwerken 2, vanaf p.16). Heeft Toonder dat als voorbeeld gebruikt? http://www.dbnl.org/tekst/gene002dich01_01/gene002dich01_01_0183.php
Dat verband heb ik eerder ergens iemand zien leggen, en het lijkt me sterk als Toonder dat níet gebruikt heeft! De overeenkomst is erg treffend, in elk geval qua ritme/versvoeten (niet zozeer wat de taal betreft, daar doet het meer denken aan Jabberwocky van Lewis Carroll). Dick de Boer en ik hebben het dan ook genoemd in de verantwoording van het boek ‘Nu is de moen gevangen’ (p. 153-154).
Dank voor de reactie. Het viel mijn dochter een paar jaar geleden eens op. Zij kende het gedicht van De Genestet uit haar hoofd en sprekend over Barlemanje van Toonder zagen we ineens de overeenkomsten.
Ik vind het in elk geval heel knap gevonden!